Foreks – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu yayımlandı. Raporda, enflasyonun ana eğiliminin nisan ayında yükseldiğinin izlendiği kaydedildi.
TCMB, TÜİK tarafından yayımlanan mevsimsel etkilerden arındırılmış verilerin kullanıldığı Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporunda, “Yıllık enflasyon enerji ve temel mal gruplarında artarken, diğer gruplarda düşüş kaydetmiştir. Aylık bazda fiyat artışıyla öne çıkan gruplar enerji ve temel mal olmuştur. Enerji grubu fiyat artışını mesken tarifelerindeki düzenlemeyi takiben elektrik kalemi sürüklemiştir. Uluslararası ham petrol fiyatlarındaki düşüşün kur gelişmeleri ile büyük ölçüde dengelenmesi sonucu bir miktar gerileyen akaryakıt fiyatları, aylık enerji grubu enflasyonunu sınırlamıştır.” denildi.
Nisan ayı raporunda ayrıca şu ifadelere yer verildi:
“Tüketici fiyatları nisan ayında yüzde 3,00 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 0,24 puan gerileyerek yüzde 37,86 olmuştur.
Son dönemde Türk lirasında gerçekleşen değer kaybının etkisi, dayanıklı tüketim malları başta olmak üzere, temel mal fiyatları üzerinde hissedilmiştir. Ayrıca, giyim ve ayakkabı alt grubunda sezon geçişine bağlı fiyat artışı önceki yıllardan daha güçlü gerçekleşmiş ve aylık temel mal enflasyonunu yükselten bir diğer unsur olmuştur. Gıda grubu fiyat artışı bir önceki aya kıyasla yavaşlarken, bu gelişmede sebze fiyatlarındaki düzeltme önemli rol oynamıştır. Hizmet grubunda aylık fiyat artışı bir önceki aya kıyasla bir miktar yükselirken, bu gelişmede bayram etkisiyle belirgin fiyat artışı sergileyen ulaştırma hizmetleri ile birlikte kırmızı et fiyat gelişmelerinin yansımalarının hissedildiği lokanta-otel alt grubu öne çıkmıştır.
Aylık üretici enflasyonu bir önceki aya kıyasla yükselirken, yıllık üretici enflasyonundaki düşüş eğilimi korunmuştur. Mevsimsellikten arındırılmış B ve C endekslerinin aylık artışları güçlenmiş, ancak yıllık artış oranları gerilemeye devam etmiştir.
Tüm göstergeler birlikte değerlendirildiğinde, enflasyonun ana eğiliminin nisan ayında yükseldiği izlenmiştir.
Değerlendirmeler
Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 3,00 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 0,24 puan azalarak yüzde 37,86 seviyesine gerilemiştir. B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,18 ve 0,30 puan azalarak yüzde 36,81 ve yüzde 37,12 olarak gerçekleşmiştir.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, enerji ve temel mal gruplarının katkıları bir önceki aya kıyasla sırasıyla 0,45 ve 0,35 puan artarken; hizmet, alkol-tütün-altın ile gıda ve alkolsüz içecekler gruplarının katkıları sırasıyla 0,40, 0,34 ve 0,30 puan azalmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle aylık artışlar, tüketici fiyatlarında bir önceki aya kıyasla yataya yakın seyrederken, B ve C endekslerinde güçlenmiştir. B endeksini oluşturan gruplarda, temel mal ve işlenmiş gıdada belirgin olmak üzere, fiyat artışlarının yükseldiği gözlenmiştir. TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, nisan ayında enflasyonun ana eğiliminde aylık bazda yükselişe, üç aylık ortalamalar olarak ise yataya yakın bir seyre işaret etmiştir.
Hizmet grubunda aylık fiyat artışı yüzde 3,00 oranında gerçekleşmiş, grup yıllık enflasyonu 1,74 puan azalarak yüzde 54,60 olmuştur. Yıllık enflasyon haberleşme başta olmak üzere tüm alt gruplarda gerilemiştir. Aylık bazda ise bayram etkisiyle fiyatları yüzde 5,75 oranında yükselen ulaştırma hizmetleri dikkat çekmiştir. Bu gelişmede, karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı (yüzde 13,22) ve havayolu ile yolcu taşımacılığındaki (yüzde 42,10) belirgin yükselişler etkili olmuştur. Kira aylık enflasyonu, son iki aydır gözlenen zayıflama eğilimini sözleşme yenileme oranındaki düşüşün de etkisiyle devam ettirerek yüzde 3,20 olarak gerçekleşmiştir. Ocak ayı sonrasında yavaşlayan lokanta-otel grubu aylık enflasyonu nisan ayında hem yiyecek hem de konaklama hizmetleri kaynaklı yükselmiştir. Yiyecek hizmetleri üzerinde kırmızı et fiyatlarının, konaklama hizmetlerinde ise Türk lirasındaki değer kaybının yansımaları hissedilmiştir. Eğitim hizmetlerinde yüzde 2,28 ile yılın başından bu yana gözlenen en düşük aylık artış oranı kaydedilmiştir. Haberleşme grubunda ise aylık enflasyon yüzde 0,38 ile ılımlı seyretmeye devam etmiştir.
Nisan ayında, temel mal grubu fiyatları Türk lirasındaki zayıflamanın etkisiyle yüzde 3,74 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,89 puan yükselerek yüzde 20,28 olmuştur. Yıllık enflasyon diğer temel mallar alt grubunda gerilerken dayanıklı mal ile giyim ve ayakkabı alt gruplarında yükselmiştir. Dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışı yüzde 3,43 ile önceki aya kıyasla önemli ölçüde güçlenmiştir. Bu gelişmede kur geçişkenliği yüksek olan otomobil kalemindeki fiyat artışı (yüzde 4,68) öne çıkmıştır. Mobilya grubunda da yüksek bir aylık artış (yüzde 4,42) izlenirken, beyaz eşya fiyatlarının nisan ayında görece yatay seyretmesi dikkat çekmiştir. Son beş aydır düşüş kaydeden giyim ve ayakkabı fiyatları sezon geçişine bağlı olarak aylık bazda yüzde 6,57 ile son yıllardaki tarihsel nisan ayı eğiliminin üzerinde bir artış göstermiştir. Diğer temel mallarda da aylık enflasyon yüzde 2,38 ile bir önceki aya kıyasla yükselmiştir.
Enerji fiyatları nisan ayında yüzde 4,32 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 6,13 puan artarak yüzde 48,11 olmuştur. Son Kaynak Tedarik Tarifesi uygulaması çerçevesinde endekse günlük olarak yansıyan elektrik fiyatları, mesken elektrik tarife ayarlaması nedeniyle nisan ayında yüzde 20,80 oranında artarken, söz konusu ayarlamanın mayıs ayına sarkan etkisinin olacağı not edilmelidir. Diğer taraftan, akaryakıt fiyatları, Türk lirasındaki değer kaybına rağmen uluslararası ham petrol fiyatlarındaki belirgin düşüşün etkisiyle yüzde 0,36 oranında gerilemiştir. Bu dönemde şebeke suyu fiyatları aylık yüzde 1,66 oranında yükselmiştir.
Nisan ayında, gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları yüzde 2,01 oranında yükselmiş, bu grupta yıllık enflasyon 1,03 puan azalışla yüzde 36,09 oranında gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon, işlenmemiş gıda alt grubunda 2,51 puan düşüşle yüzde 37,06, işlenmiş gıdada ise 0,39 puan yükselişle yüzde 35,35 olmuştur. Nisan ayında işlenmemiş gıda fiyatları taze meyve (yüzde 19,84), kırmızı et (yüzde 5,92) ve yumurta (yüzde 7,19) kalemlerindeki yüksek artışa karşın, sebze fiyatlarında gerçekleşen düzeltme (yüzde -17,32) kaynaklı olarak görece ılımlı seyretmiştir. İşlenmiş gıda alt grubu fiyatları ise nisan ayında yüzde 2,04 oranında yükselmiştir. Bu gelişmede, büyük ölçüde ekmek ve tahıllar, katı-sıvı yağlar, konserve işlenmiş sebze ürünleri ve şekerleme-çikolata kalemleri etkili olmuştur.
Yurt içi üretici fiyatları nisan ayında yüzde 2,76 oranında artmış, yıllık enflasyon yüksek bazın etkisiyle 1,00 puan düşerek yüzde 22,50’ye gerilemiştir. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla; sermaye, ara malı, dayanıksız tüketim, dayanıklı tüketim malı (mücevherat hariç) ve enerji gruplarındaki fiyat artışları sırasıyla yüzde 3,69, yüzde 3,08, yüzde 2,78, yüzde 1,36 ve yüzde 0,61 olmuştur. Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde ise diğer mamul eşyalar, metal cevherleri, kâğıt ve kâğıt ürünleri, motorlu kara taşıtları ve tütün ürünleri fiyat artışlarıyla öne çıkan alt gruplar olmuştur.”
https://news-files.foreks.com/attachment/2025-05-06/1746543973357_NisanAyFiyatGelimeleri.pdf
